biyoloji12. sınıf

Kromozom Nedir?

Bitki ve hayvanların hücre çekirdeği içerisinde bulunan kromozomlar hücrenin kalıtsal bilgisini yani DNA’sını taşır.Biyoloji laboratuvarında hücrenin çekirdeğini(nükleusunu) mikroskop altında normal hayatsal fonksiyon safhasında incelersek kromozomlar ipliksi yapılar şeklinde görülür.Mikroskopta kromozomu görmek için ,hücre bölünmesinde metafaz ve anafaz safhalarında DNA zincirleri kısalıp kalınlaşır ve histon proteinleri ile sarmal yaparak Kromatin ağını oluşur ve devamında kromatin ağı kıvrılıp kalınlaşır.Hücre çekirdeğindeki bu yapılara Kromozom denir.

Kromatin Ağı

 

Kromozomları mikroskop altında inceleyen ve araştıran bilimdalına Sitogenetik denir. Devamını Oku

Nükleik Asitler Konu Özeti

NÜKLEİK ASİT

Bitkiler , hayvanlar,virüsler ve mikroorganizma hücrelerinde bulunan Karbon (C) , Hidrojen (H) , Oksijen (O) , Azot (N) ve Fosfor (P) elementlerinden oluşmuş yönetici moleküllere NÜKLEİK ASİTLER denir.

Nükleik asitler binlerce NÜKLEOTİD biriminin şeker ve fosfat bağları  ile bağlanması sonucu oluşan uzun zincir şeklinde ki yapılardır.

Canlılarda iki çeşit Nükleik Asit vardır. 1)DNA 2)RNA Devamını Oku

Lökoplast(Levkoplast)

Levkoplast (lökoplast) bitkilerde renk maddesi bulundurmayan renksiz plastidlerdir.Levkoplastlar (lökoplast) bitkilerin ışık görmeyen tohum , yaprak hücrelerinde ve kök bölgelerinde bulunurlar.

Levkoplastlar bitkilerin ışık görmeyen yumru ve köke sahip olan (patates , soğan gibi ) bitkilerde , fotosentez ile üretilen glikozun nişasta şeklinde depolandığı depo organlardır.(Nişasta depolayan bu plastidlere ‘ Amiloplast’ olarakta isimlendirilir.)

Levkoplastlar ışığa maruza bırakıldıklarında kloroplasta dönüşürler , tıpkı ışık gören patatesin yeşil renk alması ve tadının acılanması gibi.

Etioplast

Etioplast proplastid ile kloroplast arasında geçiş yapabilen ve günümüzde de görevi üzerinde araştırmalar yapılan bir plastid çeşitidir.Etioplasta klorofil aktif durumda değildir.

Etioplastın bulunduğu bitki dokusu belirli bir süre ışığa maruz bırakılırsa kloroplasta dönüşür.Farklı bir açıdan baktığımızda bitkinin metabolik ihtiyacına göre dokulardaki hücrelerde kloroplast sayısı artması gerektiğinde etioplastlar kloroplasta dönüşlür.Ve Etioplastın kloroplasta dönüşünce inaktif olan klorofil aktive olur.

Etioplast çiçekli bitkilerin kök gibi ışık görmeyen dokularında bulunan açık yeşil ve sarı renge yakın bir renge sahip bir bitki organelidir.

Kromoplast

Kromoplast (Chromoplast) ökaryot ve fotosentez yapan bitki hücrelerinde ve bazı tek hücreli kamçılı canlı hücrelerinde bulunan , bitkilere renk veren bir plastidtir.

Kromoplastlar taşıdıkları renk pigmentleri ile bitkilerin muhteşem renklere bürünmesini sağlar.
Örnek verecek olursak`;
Domatesin kırmızı rengini veren ‘ Likopin ‘ plastid
Limon , Ayçiçeği ve Muz gibi meyvelere sarı rengi veren ‘ Ksantofil ‘ plastid.
Havucun turuncu rengini veren ‘ Karoten ‘ plastittir.
Antokyan ise bitki hücresinde vakuol özsuyunda bulunur ve vakuol sıvısının PH durumuna göre Mavi mor yada renk oluşumunu sağlar.

Kromoplastlar ile bitkilerin meyveleri , çiçekleri , yaprakları yada özelleşmiş yapıları , kendilerine has olan renglerine kavuşurlar.

Kloroplast

Kloroplast: Kloroplast bitkilerde yapraklarda,genç gövdelerde ve fotosentetik dokularda bulunan bir organeldir..Kloroplastın kimyasal yapısı karbonhidrat,yağ,lipid,klorofil,DNA ve RNA’dan oluşur.Burada en dikkat çekici nokta tıpkı mitokondrilerdeki gibi kloroplastların kendine ait DNA’sının bulunmasıdır.Bu özellik sayesinde bitki hücresindeki kloroplastlar kendi kendilerine bölünüp çoğalabilirler.

Hücrelerin bulundukları dokunun fizyolojik durumuna göre kloroplastların sayısı artar yada azalır.Hücrenin ihtiyacından fazla sayıda kloroplast üretilirse kloroplastlar bozunuma uğrar ve belirli bir sayının altına inmez.Genellikle her bitki hücresinde 20-50 arası kloroplast bulunur. Devamını Oku

Mikrocisimcikler( Mikrofilamentler,Ara Lifler,Mikrotübüller)

Mikrocisimcikler elektron mikroskobu gibi gelişmiş teknolojiler ile bitki ve hayvan hücrelerinde yapılan incelemeler sonucunda nanometre boyuntunda yuvarlak tüpsü yapılar ve ince ipliksi organellere verilen genel bir isimdir.
Mikrotübüller hücrenin morfogenezinde(hücre şeklinin oluşumu) ve korunmasında,tek hücreli canlıların kamçı(Cilla=sil) oluşumunda ve sentrozomun yapımında görevlidir.
Mikrofilamentler ve aralifler ise protein yapısında olan ince uzun iplikçikleridir.Mikrofilamenler ve ara liflerin görev ve fonksiyonları günümüze kadar tam olarak açıklanabilmiş değildir.

Plastidler

Plastidler sadece bitki hücrelerinde varolan bir organeldir.Plastidler hayvan,myxomycetes(cıvık mantarlar),mantar(fungus) ve mavi-yeşil alglerle yoktur.Plastidler bitki hücreleri tarafından kullanılan önemli kimyasal bileşikleri ve bitki tarafından sentezlenmiş ürünlerin depolandığı,hücredeki diğer organellere nazaran oldukça büyük olan organellerdir.

Tüm plastidler bitkilerin meristematik(=meristematic=bölünür) dokularında bulunan ”Proplastid'(=Proplastid) adını alan yapılardan türevlenir.

Taşıdıkları renk maddesine,hücrenin ihtiyacına ve işlevine göre 9 farklı plastid vardır.

1)Kloroplast(=Chloroplast)

2)Kromoplast(=Chromoplast)

3)Etiyoplast(=Etioplast)

4)Levkoplast(=Leucoplast)

5)Amiloplast(=Amyloplast)

6)Oleoplast(=Elaioplast)

7)Proteinoplast

8)Gerontoplast